Email This Post
Kerkesat fiziologjike:
Ushqimi eshte nje nevoje themelore per njeriun, nje e drejte baze dhe nje kusht paraprak per nje shendet te mire. Organizmi i njeriut per te mbijetuar dhe per te qene i fuqishem varet nga energjia, proteinat , vitaminat dhe mineralet te cilat gjenden ne ushqime te ndryeshme. Studimet e kryera ne Europe pas viteve 2000 treguan se te varferit ishin ne pergjithesi te shkurter , te dobet dhe vuanin nga shendeti i cili do te permiresohej, kurse femijet nese atyre do tu jepej nje diete e pasur me proteina, energji dhe vitamina do te beheshin me shtatlarte. Kjo diete u be standarte per nje shendet te mire dhe ne terminologjine e zakonshme ajo u quajt diete e balancuar. Nje diete e balancuar do te garantohej nese njerezit do te merrnin nje ushqim te shumellojshem dhe ne sasine e duhur , si p.sh me ushqime proteinike, me origjine shtazore ose bimore ( soja), me ushqime energjitike te pasura me karbohidrate ose yndyrna dhe ushqime mbrojtese si frute dhe perime qe jane te pasura me vitamina dhe minerale. Per te ruajtur funksionet e shendetshme metabolike njeriut i duhen nutrient te ndryshem. Komponenti primar i dietes sone eshte energjia, e shprehur ne kalori ose joul. Kerkesa energjitike perben sasine e energjise qe nevojitet per te ruajtur shendetin, per rritjen dhe per nje nivel te pershtatshem te aktivitetit fizik. Megjithese numri i kalorive te nevojshme ndryshon shume nga nje individ te tjetri, ne varesi te permasave trupore, te moshes( te cilet ndikojne ne nivelin e metabolizmit bazal) dhe te aktivitetit fizik, ai zakonisht bazohet ne balancimin midis marrjes dhe harxhimit. Neqoftese marrja dhe harxhimi i energjise nuk jane te balancuar kjo con ne ndryshimet e mases trupore dhe dy gjendjet e te qenit mbi dhe nen peshe, kane efekte negative mbi shendetin. Efektet shendetesore te kequshqyerjes dhe crregullimet nga pamjaftueshmerite e vecanta pershkruhen me poshte.
| Nutrienti | Sasia e rekomanduar | Burimet |
| KARBOHIDRATET
( sheqernat dhe karbohidratet e perbera) |
50-60% te energjise ditore (sasia e pergjithshme e energjise se rekomanduar 1700-3300 kkal, ne varesi te moshes seksit dhe peshes) | SHEQERNAT
Fruta, zarzavate, mjaft , qumesht KARBOHIDRATET E PERBERA drithra, legume, zarzavate rrenjore , fruta dhe zarzavate |
| YNDYRNAT | 30 % ( yndyrnat e ngopura dhe/ose acidet yndyrore tranzitore duhet te perbejne < 10 % te energjise se pergjitheshme, duhet ti jepet rendesi yndyrave shume te pangopura | YNDYRNAT E NGOPURA
Yndyrnat shtazore , gjalpi zarzavate YNDYRNAT E PANGOPURA Vaj bimor, qumeshti, peshku |
| PROTEINAT | 1.0gr/kg peshe / dite (afersisht) | Mishi , bulmetra, veze, legume , dritherat |
Metodat e percaktimit te perdorimit metabolic te proteinave, karbohidrateve dhe yndyrnave
Kalorazhi ne ushqimet e ndryeshme
|
Ushqimet 100 gr |
Proteinat % |
Yndyrnat % |
Karbohidratet % |
Kalorazhi % |
|
Mish kau |
17.5 |
22.0 |
1.0 |
268 |
|
Mish pule |
21.6 |
2.7 |
1.0 |
111 |
|
Mish qingji |
18 |
17.5 |
1.0 |
230 |
|
Gjalp |
6.6 |
81.0 |
0.4 |
733 |
|
Buke e bardhe |
9 |
3.6 |
49.8 |
268 |
|
Miell |
10.0 |
7.4 |
73.4 |
372 |
|
Qumesht i fresket |
3.5 |
3.9 |
4.9 |
69 |
|
Djathe |
23.9 |
32.3 |
1.7 |
393 |
|
Patate |
2.0 |
0.1 |
19.1 |
85 |
|
Spinaq |
2.3 |
0.3 |
3.2 |
25 |
|
Domate |
1.0 |
0.3 |
4.0 |
23 |
|
Panxhar i kuq |
1.6 |
0.1 |
9.6 |
46 |
|
Laker |
1.4 |
0.2 |
5.3 |
29 |
|
Karrota |
1.2 |
0.3 |
9.3 |
45 |
|
Portokalle |
0.9 |
0.2 |
11.2 |
50 |
|
Molle |
0.3 |
0.4 |
14.9 |
64 |
|
Lule shtrydhe |
0.8 |
0.6 |
8.1 |
41 |
|
Arra |
15.0 |
64.4 |
15.6 |
702 |
|
Lajthi |
26.9 |
44.2 |
23.6 |
600 |
Energjia e shpenzuar per tipe te ndryshme aktiviteti per nje njeri qe peshon 70 kg
| Forma e aktivitetit | Kalori per ore |
| Gjume | 65 |
| Ulur ne qetesi | 100 |
| Qendrim ne kembe i relaksuar | 105 |
| Veshje dhe zhveshje | 118 |
| Qepje ne makine | 135 |
| Shkrimi me makine me shpejtesi | 140 |
| Aktivitet i lehte | 170 |
| Ecje e ngadalshme | 200 |
| Zdruthtari , punim metali, bojatisje industrial | 240 |
| Ushtrime “active” | 290 |
| Ushtrime “te renda” | 450 |
| Sharrim druri | 480 |
| Notim | 500 |
| Vrapim (5.3 milje ne ore) | 650 |
| Ushtrime shume te renda | 600 |
| Ecje me shpejtesi (5.3 milje ne ore) | 650 |
| Ngjitje ne shkalle | 1100 |
|
Ulçera Peptike Çfarë është ulçera? www.mjeku24.com |
Dismenore Menstruacionet e dhimbshme www.mjeku24.com |
Çfarë janë variçet? Mësoni më shumë për variçet tuaja! www.mjeku24.com |
Nëse dëshironi të na ndihmoni në punën tonë. Postoje në Facebook